WIELKA IMPROWIZACJA

- To cud, że ciekawość jest w stanie przetrwać formalną edukację – mówił Albert Einstein. Choć bez szkoły nie umielibyśmy czytać, pisać, dodawać i mnożyć, krępuje ona we wielu z nas kreatywność. Cały proces edukacji polega na zdobywaniu coraz to nowych dyplomów, tytułów i certyfikatów, co bardziej skłania do koncentracji na spełnianiu standardów niż poszukiwaniu prawdy i własnej drogi. Kreatywność wymaga improwizacji, a nie odtwarzania zatwierdzonych objawień. Jest poszukiwaniem nowych kombinacji, interpretacji i rozwiązań.

Badania nad mózgami improwizujących jazzmanów wykazały, że znajdując się w tak zwanym „ciągu twórczym” nie zastanawiają się nad prawidłowością swoich muzycznych wariacji. Podobne wyniki uzyskano monitorując fristajlujących raperów czy rysujących karykaturzystów. Część mózgu odpowiedzialna za samokontrolę zmniejszała u nich swoją aktywność. To truizm, ale kreatywność wymaga spontanicznej ekspresji, bez zastanawiania się nad znaczeniem każdego kolejnego kroku.

Potrzebne do tego są umiejętności i wiedza, lecz stosowane intuicyjnie. Człowiek kreatywny musi „czuć”, że jest w stanie przekształcać tworzywo w nową jakość. Części mózgu odpowiedzialne za ekspresję siebie są u twórców nadaktywne. A zatem kreatywność to eksperymentalna zuchwałość ciągle przetwarzająca swoje doświadczenia w nowe intuicje. Autor szczególnej teorii względności podkreślał, że wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy. Bo cokolwiek byśmy nie wiedzieli, stalibyśmy w miejscu nie dostrzegając innych możliwości.

Kreatywnym można być w różnym tego słowa znaczeniu, bo nie tylko artyści i myśliciele muszą się nią wykazywać. Wszyscy jesteśmy bezustannie testowani przez życie, które zmusza nas co rusz do nowych pomysłów. Pomysłowością musimy się wykazywać na wszystkich płaszczyznach, chociaż różnie nam to wychodzi. Zdolność improwizacji jest kluczowa w obliczu zarówno nagłych zwrotów akcji, jak i wyzwań które przyjmujemy. Na dobrą sprawę całe życie jest jedną wielką improwizacją – jakbyśmy się nie trzymali instrukcji i tak zmusi nas do kroków w nieznane.