LOGICZNA RULETKA

Podobno im więcej pijesz tym mniej pijesz bo więcej rozlewasz. Co gorsza jednak, im więcej wiesz tym mniej wiesz, bo rozszerza się interpretacja rzeczywistości. Sokrates podobno mówił, że nic nie wie. W każdym razie tak ktoś zanotował, bo Sokrates – tak jak Jezus – nie napisał niczego. Gadający Grek został ojcem europejskiej filozofii, a wędrowny żydowski kaznodzieja założycielem największej religii. Trzeba zatem przypuszczać, że nauki Jezusa w znanej nam postaci zostały „przerobione” przez percepcję jego uczniów, a następnie ludzi którzy go w ogóle nie widzieli. Dopiero w takiej formie zostały nam przekazane. Im twardsze są dogmaty tym gorzej dla faktów.

Wiedza naukowa od stuleci podlegała ciągłym modyfikacjom, więc jej drogi dziś znacznie rozmijają się z niezmienną w założeniu „prawdą objawioną”. Współczesna technologia świadczyć może o tym jak dużo już udało nam się dowiedzieć o mechanizmach rządzących światem niemniej nadal dalecy jesteśmy od ustalenia prawdy obiektywnej. W dwudziestym wieku okazało się, że rzeczywistość jest nie tylko relatywna (teoria względności), ale też probabilistyczna (mechanika kwantowa). Na poziomie cząstek elementarnych obowiązuje zasada nieokreśloności. Zupełnie inaczej niż w przypadku obiektów większej skali, które jednak zbudowane są z atomów. Nawet nauka tak ścisła jak fizyka nie jest w stanie sformułować teorii tak spójnej żeby mogła opisywać prawa rządzące światem fizycznym na tych dwóch poziomach jego organizacji.

 

Sprawę komplikuje jeszcze bardziej tak zwany chaos deterministyczny czyli własność układu lub układów równań skutkująca dużą wrażliwością ich rozwiązań na dowolnie małe zaburzenie parametrów. W trakcie badań nad prognozowaniem pogody okazało się bowiem, że każde niewielkie zaburzenie warunków początkowych powoduje rosnące wykładniczo zmiany w zachowaniu układu. Tak więc nawet w modelach deterministycznych znikoma różnica może doprowadzić do losowego zachowywania się układu. Jeśli więc losowość występować może w modelach matematycznych opartych na nigdy nie dość precyzyjnych pomiarach, tym bardziej polityczne, socjologiczne czy ekonomiczne spekulacje obarczone są dużą dozą wróżbiarstwa. Nawet nasze życie osobiste uzależnione jest od tylu zmiennych czynników, że ciężko cokolwiek przewidywać z całkowitą pewnością.

Dynamika procesów społecznych pokazuje, że interakcje międzyludzkie doprowadziły do stworzenia wielu specyficznych kultur, co najlepiej obrazuje jak różne kierunki przybierać może nasze życie. Wchodząc w relacje z innymi ludźmi nigdy do końca nie wiemy co z tego wyniknie, bo występuje między nami wzajemne oddziaływanie. Wskutek tego wszyscy ciągle się zmieniamy. Pod wpływem tych zmian nie tylko korygujemy nasze cele i poglądy, ale również koloryzujemy własną przeszłość. Ale jest ona z reguły dużo bardziej chaotyczna niż skłonni jesteśmy to przyznać. W przeciwnym wypadku niczego byśmy się nie nauczyli.