STWORZENIE CZŁOWIEKA

 

 Homo sapiens jest z pewnością zwierzęciem najbardziej niezwykłym - choć tylko z ludzkiego punktu widzenia. No i może z punktu widzenia psów czy innych gatunków hodowlanych, które ewoluowały w środowisku które stworzył im człowiek. Co prawda jesteśmy mniej liczni i pradawni od bakterii, ale za to bardziej kulturalni. I w tym tkwi paradoks ludzkiej wyjątkowości.

Możemy tworzyć tak niezwykłą kulturę ponieważ jesteśmy ludźmi, czyli dysponujemy określonym kodem  genetycznym. Zarazem jednak kultura ta może wpływać bardzo różnie na nasze zachowanie. Innymi słowy geny dostarczają tylko niezwykłego materiału jaki można na wiele sposobów kształtować w procesach wychowania i socjalizacji. 

Im dalej posuwamy się w naszym cywilizacyjnym rozwoju tym właśnie procesy przystosowania do cywilizacji zajmują w naszym życiu ważniejsze miejsce. Co prawda skłonność do życia stadnego mamy zakodowaną w genach, lecz spośród innych naczelnych wyróżnia nas szczególna organizacja i rytualizacja. Przyświeca temu świadomość nadrzędnego wspólnego celu jakim jest budowanie kultury - niedostosowanie się do jej norm może z kolei spowodować wykluczenie.

A zatem kultura dostarcza nam wzorców postępowania i dopiero w jej ramach możemy realizować swoje naturalne potrzeby. Pojawia się tutaj pytanie jak oddzielić wpływ genów od środowiska. Na ile nasze cechy są wrodzone, a na ile wyuczone? Nie da się zaprzeczyć, że rola genów musi być ogromna. Inaczej tak bardzo nie różnilibyśmy się od innych gatunków, choć pozostaje pytanie czemu różnimy się od samych siebie.

Geny określają pewne właściwości naszych mózgów, na przykład szybkość przesyłania informacji między komórkami nerwowymi. Ale aby czegokolwiek się nauczyć nasze mózgi potrzebują odpowiedniej stymulacji. Niezależnie od tego w jakiej kulturze dorastamy mózg już od początku przystosowuje się do jej warunków, bo właśnie od tego zależy jego przetrwanie. W rzeczywistości nie da się rozplątać ludzkiej natury i kultury, gdyż te siły wciąż oddziałują ze sobą.