Pamięć jest syntezą, a nie zbiorem danych. Przyswajanie
wiedzy wymaga więc obróbki informacji, tak żeby wyłowić z nich istotne
powiązania i wprowadzić je do systemu.
Odpowiada za to w dużym stopniu tak zwana mózgowa sieć wzbudzeń
podstawowych (DMN), która uruchamia się, gdy mózg nie jest szczególnie
zaabsorbowany docierającymi bodźcami – to znaczy gdy nie wykonuje trudnych
zadań, ani nie jest stymulowany. Stan takiej bezczynności utożsamiamy z nudą,
więc staramy się zagłuszyć aktywność bazową. Ale to właśnie w jej trakcie
przygotowujemy się do niespodziewanych zdarzeń łącząc błądzące myśli we wciąż
nowe kombinacje, oceny i prognozy.
Kiedy więc odcinamy się od zewnętrznych bodźców i zadań do
głosu dochodzą myśli niezależne od bieżących informacji zmysłowych czyli nasze
„ja”. Co ciekawe najprawdopodobniej podobny proces zachodzi w trakcie śnienia,
kiedy na skutek hamowania wejść sensorycznych generują się nowe obrazy i
wrażenia. Tak na marginesie sen również odgrywa istotną rolę w konsolidowaniu
się naszej pamięci. Niejako więc śnimy samych siebie i to w dodatku na jawie, o
ile tylko udaje nam się oderwać od rzeczywistości – od pośpiechu, stresu i
trudnych wyzwań. Poddani deprywacji sensorycznej nie pogrążymy się w
zewnętrznej nicości tylko wewnętrznych marzeniach i wizjach.
Odpoczynek jest więc niezmiernie ważny dla przetworzenia
odbieranych danych we własne myśli. Zarówno sen, jak i chwilowe „wyłączenie
się” przyczynia się do utrwalenia śladu pamięciowego pod postacią określonego
wzorca. Przeszłe doświadczenia wykorzystywane są z kolei do prognozowania
przyszłych wydarzeń – na przykład człowiek ślepy nie jest w stanie wyobrazić
sobie poszczególnych kolorów o ile ich wcześniej nie widział. Nasza pamięć
określa percepcję i wyobraźnię gdyż do konstruowania symulacji możliwych stanów
potrzebny jest materiał pamięciowy. Dlatego też w „wolnych chwilach”
syntezowany jest przez reaktywację wzorców neuronalnych związanych z
doświadczeniami.
Sieć spoczynkowa włącza się kiedy tylko zajmujemy się czymś
prostym i niezbyt emocjonującym, to znaczy gdy działamy automatycznie, a tak
się składa, że działamy tak często. Jeśli natomiast musimy skupić na czymś
uwagę do głosu dochodzi sieć uwagowa negatywnie z nią skorelowana – im bardziej
aktywna jest jedna z nich, tym druga mniej. Choć spontaniczne kreowanie luźnych
skojarzeń przeszłości z teraźniejszością i przyszłością jest procesem
funkcjonalnym nadaktywność sieci DMN może objawiać się negatywnymi ruminacjami
o charakterze autobiograficznym. Bezczynność z reguły wiedzie do depresji, bo
zbytnio koncentrujemy się wtedy na sobie. Niemniej kompulsywna aktywność wieść
może do przeładowania i wypalenia umysłu.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz